POZNATA PO:

Prva žena doktor nauka u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca; rad citiran u Enciklopediji Britanici; jedan od osnivača Udruženja književnika.

OPIS:

Filozof. Ksenija Atanasijević za sobom je ostavila više od 400 dela, u kojima obrađuje svoje viđenje filozofije smisla, gradi originalnu egzistencijalističku misao, poziva na redefinisanje i poboljšanje položaja žena u Srbiji, denuncira fašizam i militarizam. Prevodila je sa starogrčkog, pisala na srpskom, francuskom i nemačkom.

PRIČA:

Portret naslikala Nadežda Petrović. Slika preuzeta sa sajta muzeja Pavla Beljanskog.

Studirala je filozofiju u klasi profesora Branislava Petronijevića i 1922. godine doktorirala pred krcatim amfiteatrom, rektorom Univerziteta Jovanom Cvijićem i komisijom koja je uključivala Milutina Milankovića . Uprkos otporu i napadima velikog dela Univerziteta, neumorno je radila i konačno je postavljena na zasluženo mesto kao docent na katedri za istoriju filozofije… odakle su je neosnovane klevete o plagijatu i posvećena hajka tzv. čaršije oterali 1936. Činjenica da su je progonili i nedićevci, i četnici, i komunisti tipična je za domaći šovinizam. Bila je, naime, i antifašista i feministkinja i pacifista odjednom. Iako je bila primorana da radi u bibliotekama umesto kao šef katedre ili član Akademije, bila je jedna od najučenijih i najpozitivnijih figura u modernoj istoriji Srbije, dok su njeni kritičari pamćeni većinski samo po tome što su je kritikovali. A to je valjda cena dekonstruktivnog šovinizma; njime se retko zanimaju ljudi sposobni za istinski vredna dela.

BITNA DELA:

„Brunovo učenje o najmanjem“ (doktorska disertacija dostupna na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu), „Filozofski fragmenti“, „Značenje i vrednost egzistencije“, „Racionalizam i misticizam“, brojni tekstovi okupljeni u zbirci Ljiljane Vuletić „Etika feminizma“; prevodi Platona, Aristotela i Spinoze.

INSPIRATIVNA VREDNOST:

Pre nego što sam saznala za lik i delo Ksenije Atanasijević, suptilno izbegavanje predavanja i mimoilaženje kolokvijuma nisu me ispunjavali bogznakakvim osećajem krivnje i samoprekora. „Kome treba fakultet?“, pretenciozno sam pitala sedeći u tavernama. Lako je smetnuti s uma činjenicu da bih pre sedam decenija morala dušu d’ispustim ne bi li me nadzornici visokoobrazovnih institucija i pogledali, a kamoli primili u svoje cenjene akademske redove. Ksenija Atanasijević i druge briljantne žene morale su da se izbore za moje pravo da danas stenjem o opresivnosti akademskog režima.

LINKOVI:

Serijal na sajtu časopisa „Vreme“ 1, 2, 3

„Etika feminizma“ – preuzmite .pdf sa sajta Helsinškog odbora

Ako volite da čitate o kuloći žena za čiju kuloću možda niste ni znali, nastavite da pratite !Kokoškin serijal #kokoškinklan.